کاخ دولما باغچه استانبول (Dolmabahce Palace)
تا به حال این فکر به سرتان زده که ساکن خانهای باشید که 46 سالن دارد؟ یا مثلاً تعداد سرویسهای بهداشتی یک خانه شاید از نظر شما نهایتاً سه تا باشد؛ اما میدانید خانههایی هستند که بیشتر از 60 سرویس بهداشتی دارند؟ شهر زیبای استانبول با وجود جاذبههای تاریخی و تفریحی که دارد، گردشگرهای زیادی را به سمت خودش میکشاند. مسجد ایا صوفیه را به عنوان یکی از بناهای تاریخی معروف این شهر حتماً میشناسید. امروز قرار است با یکی دیگر از یادگارهای تاریخ این شهر، به نام کاخ دولما باغچه آشنا شویم.
معرفی کاخ دولما باغچه
بین سالهای 1843 تا 1856 به دستور سلطان عبدالمجید اول (سی و یکمین امپراتوری عثمانی) این کاخ بزرگ ساخته شد. کاخ دولما باغچه که در کنار تنگه بسفر ترکیه واقع شده، حدود 45 هزار مترمربع وسعت دارد! این کاخ عظیم بعد از عبدالمجید اول پذیرای 6 پادشاه آخر عثمانی هم بوده است. دولما باغچه آن قدر لوکس و لاکچری است که باور نمیکنید صدها سال پیش ساخته شده باشد! این بنا به سبک اروپایی ساخته شده و به همین دلیل هم ظاهر آن شباهت زیادی به قصرهای فیلمهای اروپایی دارد. برای تزئین کاخ دولما باغچه مقدار زیادی طلا و کریستال به کار رفته است. این در حالی است که کاخهای دیگر استانبول مثل کاخ توپکاپی چنین ویژگیهایی ندارند و بیشتر به سبک عثمانی ساخته شدهاند.
ویژگیهای کاخ دولما باغچه
اگر دوست دارید بدانید داخل یک کاخ 45 هزار مترمربعی چه خبر است، به این چند جمله خوب دقت کنید:
- 3 طبقه
- 285 اتاق
- 46 سالن
- 6 حمام ترکی
- 68 سرویس بهداشتی
اینها اجزای تشکیل دهندهی ساختمان کاخ دولما باغچه هستند. تصور زندگی کردن در جایی که تنها تعداد اتاق خوابهایش بیشتر از 200 عدد باشد برای افرادی که امروزه در آپارتمانهای کوچک و نقلی زندگی میکنند، مثل یک رویا میماند. برای ساخت بنای این کاخ ترکیبی از شیوههای معماری باروک، نئوکلاسیک و روکوکو همراه با معماری سنتی عثمانی به کار گرفته شده تا چنین شگفتی خلق شود.
اما فقط همین چند بخش نیستند که کاخ بزرگ دولما باغچه را میسازند؛ فضای بیرونی این کاخ با مجسمهها و سازههای مختلفی مثل برج ساعت پر شده است. حتی یک مسجد هم در دل این کاخ بنا شده است. در ادامه قسمتهای اصلی این کاخ را با جزئیات بیشتری مورد بررسی قرار میدهیم.
اجزای اصلی کاخ دلما باغچه استانبول
طبقه اول بخش سلاملیک (Selamlik)
طبیعی است که بازدیدتان از کاخ دولما باغچه از طبقه اول آن آغاز شود. یکی از پر زرق و برق ترین قسمتهای کاخ دولما باغچه، سلاملیک یا مابینی همایون (Mabeyn-i Humayun) است که برای انجام امور دولتی و سیاسی از آن استفاده میکردند. زیباترین مبلمان و فرشهای دستبافت را در این قسمت خواهید دید. تزئینات بینظیری روی دیوارها و شومینههای این طبقه میبینید، چلچراغهای کریستالی بسیار زیبای این طبقه هم شکوه نمای آن را چند برابر کردهاند. تنها چیزی که ممکن است در مورد این بخش از کاخ دولما باغچه مورد پسند شما نباشد، این است که ورود بانوان به این قسمت از کاخ ممنوع است.
بخش سلاملیک از یک سمت به تنگه بسفر و از سمت دیگر منظرهای رو به باغ دارد. در گذشته اتاقهایی که منظره بهتری نسبت به سایرین داشتند، به مقامهای بالاتر مثل وزیران عالی رتبه یا سران امپراتوری عثمانی اختصاص داده میشد. قسمت سلاملیک خود از چند زیر مجموعه ساخته شده است:
- سالن مدحال (Medhal Salon) : این همان جایی است که در گذشته حکم اتاق انتظار را داشته است. اگر برای بازدید حضوری از وارد کاخ شوید هم از همین قسمت گشت و گزار را آغاز خواهید کرد.
- اتاق دبیرخانه : بعد مدحال سمت راستتان اتاق دبیرخانه را خواهید دید. در این قسمت که با نام اتاق کاشی کاری هم شناخته می شود، مبلمان طرح فرانسوی و گلدانهای چینی گران قیمت را میبینید. تابلوی نقاشی بزرگی هم روی دیوار این قسمت مشاهده میکنید که کاروانی را در حال سفر از استانبول به مکه به نمایش گذاشته است. این تابلو هنر دست نقاش ایتالیایی به نام استفانو اوسی (Stefano Ussi) است. دیوار سمت راستی این سالن هم با نقاشی هنرمند اتریشی-فرانسوی به نام ارنست رودولف (Rudolf Ernst) مزین شده که آتش گرفتن تئاتر شهر پاریس را نشان میدهد.
- سالن سفرا : این سالن به عنوان جایی برای سرگرم نگه داشتن مهمانهای خارجی امپراتور تلقی میشد.سالن سفرا یکی از جذاب ترین بخشهای کاخ دولما باغچه به شمار میرود که با طراحی متقارن و تزیینات باشکوهش، چشم هر بازدیدکنندهای را خیره میکند.
- اتاق سرخ : همان طور که از اسمش پیداست، رنگ غاب در تزیینات و وسایل این اتاق قرمز است. اتاق سرخ در واقع سالن اصلی در بخش سلاملیک کاخ است. سقف این اتاق حالت گنبدی شکل دارد و درهایش با ورقههای طلا مزین شدهاند. ترکیب رنگ سرخ و طلایی در کنار چلچراغهای کریستالی این سالن، جلوهی آن را دو چندان کرده است.
- راه پله کریستالی : راه پلهها میتوانند تاثیر بسیار زیادی در زیبایی یک ساختمان داشته باشند. راه پله کریستالی که مسیر ارتباطی بین طبقه اول و طبقه دوم است، با یک چلچراغ کریستالی مزین شده است. حتی در نردههای این راه پله هم کریستال به کار رفته و به همین خاطر هم به عنوان راه پله کریستالی مشهور شده است. حواستان باشد موقع قدم برداشتن روی این پلهها محو کریستالها نشوید و زمین نخورید.
- زولوچین (Zulvecheyn) : در طبقه دوم سلاملیک، سالن زولوچین (Zulvecheyn) قرار دارد که امکان ورود به بخش خصوصی سلطان در مابینی همایونی را فراهم میکند. زولوچین از سمت شمال، نمایی به باغ های پشتی کاخ دلمه باغچه و از جنوب، چشم اندازی به تنگه بسفر دارد. در بخش خصوصی سلطان هم، نمازخانه، حمام ترکی و اتاق های مطالعه و چند سالن به چشم میخورد که همگی برای آسایش امپراتور عثمانی تدارک دیده شده اند.
حرمسرا یا حرم همایونی (Harem-i Humayun)
بخش دوم کاخ دولما باغچه که به شخص شاه و خانوادهاش تعلق دارد، حرمسرا یا حرم همایونی است. یک راهرو باریک از طبقه اول به این بخش از کاخ دسترسی دارد. از آنجایی که قسمت حرمسرا به اعضای خانواده شاه مربوط میشود، در گذشته محافظان سلطنتی در مقابل درهای ورودی این بخش ورود و خروج افراد را نظارت میکردند. آن زمان هیچ مردی به غیر از خود شاه و خواجههای حرمسرا اجازه ورود به این قسمت را نداشت.
معماری این قسمت از کاخ دولما باغچه به سبک عثمانی شباهت بیشتری دارد. فرش و گلیمهایی که کف بخش حرمسرا را پوشاندهاند در کنار مبلمان و وسایل تزئینی که در اتاقها قرار داده شدهاند، ترکیبی بی نظیر ایجاد کردهاند. داخل حرمسرا از بخشهای متعددی تشکیل شده است. اتاق همسران رسمی پادشاه، اتاقهای ویژه که متعلق به خود پادشاه است، بخشی که محل زندگی مادر پادشاه است و در نهایت قسمتی که به سوگلیها و زنان صیغهای مربوط میشد.
در بخش حرمسرا اتاقهایی هم وجود داشتند که برای آموزش فرزندان کم سن و سال پادشاه مورد استفاده قرار میگرفتند. کاخ ولیعهد هم در نزدیکی حرمسرا قرار دارد. البته این کاخ با کمک یک دیوار از حرمسرا جدا شده است اما وقتی از بیرون به آن نگاه میکنید، بخشی از حرمسرا به نظر میرسد. حتماً طی گشتی کخ در کاخ دولما باغچه میزنید از قسمت حرمسرا هم بازدید خواهید کرد. تالار آبی و تالار صورتی از دیگر بخشهای حرمسرا هستند که طی بازدید از کاخ عاشق آن میشوید.
تالار آبی (Blue Hall)
تالار آبی یکی از سالنهای تشریفاتی کاخ دولما باغچه است که در مناسبتهایی مثل عید قربان مورد استفاده قرا میگیرد. این بخش از کاخ همان طور که از اسمش پیداست، دکوراسیون آبی رنگ دارد. دیوارهای این تالار با نقاشیهایی از چهار فصل پوشیده شده است. چهار طرف سقف این بخش با ورقههای طلا مزین شده و چلچراغ کریستالی هم از آن آویز شده است.در گذشته باید برای ورود به این قسمت باید اجازه میگرفتند. حتی همسران شاه یا فرزندانش هم باید با اجازه وارد این قسمت میشدند.
تالار صورتی (Pink Hall)
اینجا همان جایی است که مادر پادشاه و همسران او برای خوشامدگویی به مهمانانشان از آن استفاده میکردند. همانند تالار آبی، دکوراسیون داخلی این تالار از جمله مبلمان، فرش و تابلوها ترکیب رنگ صورتی دارند. همین مسئله دلیل اصلی نامگذاری این تالار شده است.
کتابخانه
سلطان عبدالمجید دوم که آخرین پادشاه عثمانی بود، بنیانگذار این کتابخانه در کاخ دولما باغچه بود. در گذشته این کتابخانه در بهش سلاملیک کاخ قرار داشت اما عبدالمجید افندی آن را به بخش حرمسرا منتقل کرد. گفته میشود که او مهمترین ملاقاتهای خود را در کتابخانه برگزار میکرده و همین جا هم خبر برچیده شدن حکومتش را شنید. کتابهایی از آتاترک و اینانلو هم در این کتابخانه دیده میشود.