برج خلیفه بلندترین آسمان خراش جهان
اسم دبی که به میان بیاید، ناخودآگاه تصویری از برج‌های بلند در ذهن شکل می‌گیرد. ساخت و سازهای زیادی که در این شهر انجام شده روز به روز حالت سنتی آن را از بین برده و پای مدرنیته را به آن باز کرده است. این که در مورد پروژه‌های عظیمی که در دبی در دست اجرا قرار دارد چیزی بشنوید اتفاق عجیب و تازه‌ای نیست. مثلاً ساخت یک جزیره مصنوعی به دست انسان، ساخت یک پیست اسکی درست وسط بیابان، افتتاح یک هتل هفت ستاره یا احداث بلندترین برج جهان. اجرای چنین پروژه‌هایی هم در ایجاد فضای شهری جذاب برای دبی مؤثر است و هم در زمینه جذب گردشگر و رشد و توسعه صنعت گردشگری برای کشور امارات تأثیر بسزایی داشته است.
می‌دانستید یکی از اصلی‌ترین اهداف دولت امارات از ساخت این برج تغییر مبنای اقتصاد دبی از خرید و فروش نفت به گردشگری بود؛ البته با تبدیل شدن برج خلیفه به یکی از مهم‌ترین جاذبه‌های گردشگری دبی این هدف به بهترین نحو ممکن عملی شد. به غیر از این مسئله برای جذب سرمایه‌های خارجی و ایجاد اعتماد در سطح بین‌المللی هم چنین پروژه‌هایی در دبی به دفعات انجام شده است.
ماجرای ساخت برج خلیفه
ششم ژانویه سال 2006 بود که پروژه ساخت برج خلیفه کلید خورد. دو کشور آمریکا و کره‌جنوبی در کنار دبی برای ساخت برج خلیفه نقش داشتند. شرکت آمریکایی اسکیدمور، اوینگز و مریل طراحی این برج را بر عهده داشتند. طراح ارشد این پروژه آدرین اسمیت (Adrian Smith) و مهندس ارشد آن بیل بیکر بود. پیمان کار اصلی ساخت این برج شرکت سامسونگ کره جنوبی بود و ساخت و ساز بر عهده شرکت سرمایه گذاری الغریر قرار داشت.
برج خلیفه در ابتدا با نام برج دبی شناخته می‌شد. روز افتتاحیه برج، یعنی در چهارم ژانویه سال 2010 نام برج دبی به برج خلیفه تغییر پیدا کرد. حتماً می‌پرسید چرا؟ به افتخار رئیس جمهور وقت کشور امارات، خلیفه بن زاید آل نهیان در روز افتتاحیه نام این آسمان خراش را از برج دبی به برج خلیفه تغییر دادند.
ویژگی‌های مختلف ساختمان برج خلیفه
در ابتدا قرار بود این برج با 73 طبقه ساخته شود و کاملاً مسکونی باشد؛ اما امروزه برج خلیفه کاربردهایی فراتر از مسکونی بودن دارد. خب فکر می‌کنید تمام این واحدها در ساختمانی با ارتفاع چند متر ساخته شده باشد؟ اصلاً چنین برجی چند طبقه دارد؟ آسمان خراش برج خلیفه تا ارتفاع 829.8 متری از سطح زمین بالا رفته و به عنوان بلندترین برج جهان شناخته می‌شود. از 163 طبقه‌ی این برج برای انواع و اقسام کاربردها استفاده شده است. 30 هزار خانه، 9 هتل، 19 برج مسکونی، 3 هکتار پارک،12 هکتار دریاچه مصنوعی، 49 طبقه اداری، 4 استخر، یک کتابخانه و مرکز خرید بزرگ دبی اجزای تشکیل دهنده‌ی برج خلیفه هستند. می‌توان از این برج به عنوان یک شاهکار هنری در حوزه معماری یاد کرد.
پایه‌های برج
برای ساخت سازهای در این ارتفاع اولین چیزی که به نظر سخت می‌رسد ایجاد یک پایه مستحکم برای تحمل وزن طبقات بالایی است. 500 هزار تن وزن برج خلیفه است که پایه‌ای به شکل مثلث با ارتفاع 3.7 متر بار آن را به دوش می‌کشد. میلگردهایی به قطر 1.5 متر در عمق 50 متری زمین قرار گرفته‌اند تا این سازه را سر پا نگه دارند.
سیستم تهویه
فکر می‌کنید هوای خنک داخل برج چطور جریان دارد؟ ابتکار جالبی برای سیستم تهویه هوای برج خلیفه پیاده سازی شده که با محیط زیست هم سازگار است. همان طور که می‌دانید آب و هوای دبی گرم و مرطوب است، سیستم کندانسور دستگاه‌های خنک کننده رطوبت هوا را به مایع تبدیل می‌کند. شاید برایتان باور نکردنی باشد که بدانید حجم رطوبتی تبدیل شده به مایع از طریق این دستگاه، در سال 15 میلیون گالن است. اگر با واحد گالن آشنا نیستید باید بدانید که این مقدار آب، با حجم 20 استخر المپیکی برابری می‌کند. با این تعاریف می‌توانید بهتر درک کنید که سیستم تهویه هوای این برج چقدر با محیط زیست هماهنگ و سازگار است.
مقابله با باد
تا به حال کوهنوردی کرده‌اید؟ هر چه به ارتفاع بیشتری صعود می‌کنید فشار هوا و باد شدیدتر می‌شود. وقتی قرار است برجی با ارتفاع بیشتر از 800 متر ساخته بشود، طبیعتاً مهندسان و طراحان این مسئله را هم گوشه ذهن خود دارند. بیشتر از 40 تست تونل باد روی برج خلیفه انجام شده تا از استحکام این برج در ارتفاع اطمینان حاصل شود. هر سه بخش برج خلیفه اعم از پایینی، میانی و بالایی طوری ساخته شده‌اند که در شرایط آب و هوایی مختلف (مثل دماهای خیلی بالا یا پایین) و همین طور تحت تأثیر تغییرات فشار هوا مقاوم باشند.
لوله کشی و آبرسانی
گاهی در یک ساختمان 4 – 5 طبقه هم فشار آب در طبقات بالایی کم می‌شود و این برای ساکنان آن طبقات اذیت کننده است. اما در آسمان خراشی به بلندی برج خلیفه سیستم لوله کشی و آبرسانی چطور طراحی شده که آب تا 163 طبقه بالاتر می‌رود؟ لوله کشی این برج یکی از پیشرفته‌ترین سیستم‌های لوله کشی در جهان است که روزانه حدود 946 هزار لیتر آب را انتقال می‌دهد. 100 کیلومتر لوله برای انتقال آب بین واحدها، 213 کیلومتر لوله برای خدمات آتش نشانی و 34 کیلومتر برای تامین آب مربوط به سیستم تهویه هوای این برج استفاده شده است. اگر این اعداد را با هم جمع بزنید، تقریباً 250 کیلومتر لوله در ساختمان برج خلیفه استفاده شده است.
چطور شیشه‌های برج خلیفه را تمیز می‌کنند؟
فکر می‌کنید چند پنجره روی برج خلیفه وجود دارد؟ هزار تا؟ دو هزار تا؟ بیشتر از آن چه که فکرش را بکنید روی این برج پنجره می‌بینید. 24348 عدد پنجره، روی دیوارهای این برج قرار دارد که جمعاً 120 هزار مترمربع مساحت دارند. برای تمیز کردن این تعداد پنجره سیستم جالبی در نظر گرفته شده است. مخازن بزرگی با کمک شیارهای افقی که در طبقات 40، 73 و 109 وجود دارد، با دقت کردن به نمای بیرونی این برج می‌توانید آن‌ها را ببینید. با کمک این مخازن و کابل‌های سنگین و قطوری که آن‌ها را نگه می‌دارد، پنجره‌ها ابتدا به صورت افقی و سپس عمودی حرکت می‌کنند تا پنجره‌ها را تمیز و براق کنند. البته تمیز کردن پنجره‌های طبقات بالایی برج که حالت مخروطی دارد، به کمک نیروهای بخش خدمات و نظافت که بویی از ترس نبرده‌اند تمیز می‌شود. باید جرات زیادی داشته باشید که در آن ارتفاع، بدون ترس از افتادن و وزش شدید باد شروع کنید به تمیز کردن پنجره‌ها! بد نیست این را هم بدانید که تمیز کردن پنجره‌های این برج حدود 3 ماه زمان می‌برد!
