آنی ، شهر هزار و یک کلیسا در ترکیه
با وجود این که ترکیه یکی از کشورهای مدرن در دنیای امروز به حساب می‌آید ولی ماجراهای پر رمز و رازی پشت‌سر شهرهای تاریخی آن پنهان شده است. شهرهایی که با دیدنشان و قدم زدن در ویرانه‌های باقی‌مانده از بناهای تاریخی آن‌ها، سفر در طول زمان را تجربه می‌کنید. آنکارا، آنتالیا، استانبول، کوش‌آداسی و… همه از شهرهایی هستند که مسافران تور ترکیه معمولاً برای گردش و تفریح و خرید کردن به آن‌ها سفر می‌کنند. ولی امروز ما قصد داریم شهری متفاوت را به شما معرفی کنیم. آنی یکی از شهرهای باستانی ترکیه است که امروزه به نام شهر ارواح و یا “شهر هزار و یک کلیسا” هم شناخته می‌شود. این شهر باستانی روزگاری در اوج خودش قرار داشته و همه آرزوی سکونت در آن را در سر داشتند.
حتی اگر به تاریخ علاقه‌ای ندارید هم به شما پیشنهاد می‌کنیم در طول سفرتان به ترکیه به یکی از شهرهای باستانی آن سری بزنید و ماجراجویی کوتاهی را به روزگاران گذشته‌ی این کشور تجربه کنید.
مروری بر تاریخ شهر باستانی آنی
آنی در روزگاران گذشته قلعه‌ای در استان شیراک، در آیرارات ارمنستان بوده است. اواخر سده هشتم میلادی آشوت یکم، که یکی از امیران بزرگ ارمنی است، استان شیراک و قلعه‌ی آنی را خرید. با گذشت زمان این قلعه گسترش پیدا کرد و بخش‌های مختلفی به آن اضافه شدند. به این ترتیب به عنوان یک آبادی استوار و محکم بین مردم شناخته شد.
این توسعه و پیشرفت باعث شد در سال 961 میلادی، آنی به عنوان پایتخت ارمنستان برگزیده شود. آشوت سوم، اولین پادشاهی بود که برای رونق شهر آنی تلاش‌های بسیاری کرد، قلمروی آن را افزایش داد و برج و کلیسا در آن بنا کرد. بعد از او سمبات دوم، که جانشین و ولیعهدش بود، راه پدر را ادامه داد. او باز هم قلمرو آنی را افزایش داد و برج‌وباروهایی بزرگ و بلندتر از قبل ساخت.
دروازه‌هایی که در این سازه‌ها به کار رفته بودند از چوب و میخ‌های آهنی ساخته شده بودند. تصور کنید چندین کارگر با امکانات محدود آن دوره و زمانه کار کردند و سختی کشیدند تا مراحل ساخت این برج و باروها و کلیساها و دروازه‌ها به اتمام برسد.
یادتان هست که گفتیم آنی به عنوان شهر هزار و یک کلیسا هم معروف است؟ ساختن همین کلیساها باعث شهرت شهر آنی به این نام، بین مردم شده است.
با این تفاسیر با تلاش پادشاهان ارمنی، شهر آنی در مدت زمانی کوتاه توانست پیشرفتی چشم‌گیر در همه زمینه‌ها داشته باشد. هم صنعت و هم تجارت در آنی رونق فراوان پیدا کرده بود؛ این امر شهر را به جایی ثروتمند و باشکوه تبدیل کرده بود. این که شهر آنی در آن دوران واسطه‌ی مبادلات بین بغداد و دریای سیاه و همچنین ایران و بیزانس بود هم تاثیر زیادی در رشد اقتصاد این ناحیه داشت.
شهر آنی از نظر دانش و هنر هم پیشرفت ناگهانی داشت که آوازه‌اش بین مردم دور و نزدیک پیچیده است. زمانی که جنگ جهانی اول آغاز شد شهر آنی هم مثل دیگر شهرهای غربی ارمنستان وارد جنگ شد. سال 1920 سپاهیان ترک، شهر آنی را تصرف کردند و عهدنامه‌ای با روسیه تنظیم کردند که طی آن شهر آنی تحت حکومت ترک‌ها قرار گرفت.
موقعیت جغرافیایی و شرایط آب و هوایی این شهر
همان‌طور که گفتیم شهر آنی در استان شیراک واقع شده بود. این مکان در نزدیکی رود آخوریان قرار دارد و دقیقا روی کمربند زلزله آن ناحیه بنا شده است! طی سال‌های مختلف، زلزله‌های متعددی در این ناحیه اتفاق افتاده است که باعث تخریب و یا آسیب و خسارت زدن به بناهای تاریخی آن شده است. به‌خاطر عبور رودخانه آنی از این منطقه مزرعه‌های کشاورزی حاصلخیزی برای کشت و برداشت انواع مواد خوراکی در این شهر وجود داشته است.
آب آشامیدنی مردم هم از این رود تامین می‌شده است. اما از نظر آب‌وهوا؛ این شهر در ناحیه‌ای سرد سیر واقع شده است و زمستان‌های سرد و یخبندان‌های طولانی و شدید در آن اتفاق می‌افتد. حتی ممکن است از اواخر پاییز تا اوایل بهار هم این شهر را با پوششی از برف ببینید. سرما در شهر آنی به قدری است که ممکن است دما به 40درجه زیر صفر هم برسد.
در سایر فصل‌ها آب‌وهوا متعادل و ملایم است و میانگین دمای هوا 6درجه است.
پایان شهر آنی
در طول تاریخ شهر آنی توسط اقوام مختلفی حکومت و اداره شده است. از باگراتونی و سلجوقیان و بیزانس بگیرید تا مغولان! بر اساس منابع تاریخی از اواخر سده‌ی سیزدهم میلادی آنی رو به نابودی رفت و مردم شهر کم کم خانه و کاشانه خود را رها کردند و به اجبار تن به مهاجرت دادند.
گفته می‌شود در آن دوران، مغول‌ها به شهرها و روستاهای اطراف آنی حکومت داشتند که با به کار گرفتن قوانین نادرست و سوءاستفاده از منابع مادی، این شهر را از عرش به فرش رساندند و باعث نابودی آن شدند. البته عده‌ای هم اعتقاد دارند در اثر زلزله‌های متوالی مردم این شهر را ترک کردند. به این ترتیب آنی خالی از سکنه شد و کلیساهای تاریخی آن به مرور در حال از بین رفتن هستند.
این شهر باستانی در سال 2016 در لیست میراث جهانی یونسکو جای گرفته و بناهای سنگی در میان چشم‌انداز طبیعی بکر را در دل خود جای داده است. در بازدید از این شهر تاریخی در سکوتی که گاهی با صدای جریان آب رودخانه شکسته می‌شود به گذشته این شهر فکر کنید: شلوغی و هیاهو، مراسم‌های مذهبی ارمنی، مسافران و تاجرانی که در این مسیر ابریشم مدتی را در این شهر می‌ماندند.
از جمله آثار باستانی و کلیساهای به‌جای مانده در این منطقه می‌توان به کلیسای جامع آنی، کلیسای مسیح مقدس و مسجد مینوچیر اشاره کرد. این بناهای سنگی و کلیساها سال‌هاست که در چمنزارها به‌حال خود رها شده‌اند اما همچنان از جذابیت خاصی برخوردار هستند. شایان ذکر است زمانی که سلوجوقیان این شهر را به تصرف خود درآوردند، کلیسای جامع آنی را به مسجد تبدیل کردند. اما این مکان توسط امپراطوری عثمانی مورد بازسازی قرار گرفت و امروزه پذیرای هزاران گردشگر از سرتاسر جهان می‌باشد.
